Sloop in juni

Liebherr rupskraan pakt hoofdrol bij Haags theater 

Het Zuiderstrandtheater in Den Haag krijgt een tweede leven in Oss. Lagemaat uit Heerde werkte een uitgebreid plan uit voor zorgvuldige demontage van het gebouw. Voor de demontage van het casco is een Liebherr rupskraan LTR 1220 ingezet.

Het Zuiderstrandtheater aan het strand van Den Haag was een tijdelijke theaterlocatie, die in 2014 gebouwd werd. Inmiddels zijn alle activiteiten verplaatst naar het nieuwe cultuurcomplex Amare in het centrum van de stad. Het Zuiderstrandtheater is dus niet meer nodig. De gemeente Den Haag is daarom op zoek gegaan naar een nieuwe eindgebruiker, waarbij het gebouw voor minimaal 70 procent zou worden hergebruikt. Lagemaat uit Heerde diende samen met architectenbureau cepezed uit Delft het beste plan in, waarbij het gebouw een nieuw leven gaat krijgen in Oss. Daar zal het worden herbouwd als permanente nieuwe grote zaal van theater De Lievekamp.

Niet demontabel gebouwd

Het theater is destijds wel ontworpen als tijdelijk gebouw, maar niet specifiek als demontabel gebouw, vertelt projectleider Joost Puttenstein van Lagemaat. De kanaalplaatvloeren moeten dan ook allemaal losgezaagd worden. De kelkvoegen tussen de vloeren zijn gevuld met mortel en de kanaalplaten zijn deels voorzien van een opgestorte druklaag. Deklagen kunnen worden verwijderd, maar de druklagen blijven zitten. Het verwijderen daarvan zou te veel schade geven aan de vloerelementen. Om de kanaalplaten op te kunnen hijsen, worden er gaten in geboord waar een ketting doorheen gespannen wordt.

Het gebouw is een combinatie van betonnen vloeren en een dragende staalconstructie, die grotendeels gelast is. Voor hergebruik worden de lasverbindingen weer losgemaakt. De vakwerkspanten in het gebouw worden in hun geheel uitgehesen en vervolgens op de grond verder gedemonteerd. Constructief gezien was het niet mogelijk om die op hun plek al in losse onderdelen op te delen. Lagemaat heeft voor de demontage van de staalconstructie en het bouwkundige deel diverse partners ingeschakeld.

Liebherr Haags theater

Liebherr Haags theater

Liebherr Haags theater

Andere eisen en wensen

Het hergebruik in Oss gebeurt zo veel mogelijk één op één, vertelt Menno Rubbens van ontwikkelaar cepezedprojects. Als je begint te veranderen, moet je steeds meer aanpassen, zo wijst de praktijk uit. Niettemin valt er aan veranderingen niet te ontkomen. De staalconstructie zal in de nieuwe situatie moeten voldoen aan de huidige eisen van constructieve sterkte en brandveiligheid. De isolatie van bijna tien jaar geleden voldoet niet meer, en aan de inrichting worden andere eisen gesteld. Het Zuiderstrandtheater had bijvoorbeeld nog staande toiletten, waar Oss mede vanwege gemakkelijker schoonmaak kiest voor hangende toiletten. Maar kabelgoten en een deel van de stoelen zullen bijvoorbeeld wel worden hergebruikt. Andere onderdelen zullen elders worden hergebruikt, zoals de isolatie in tijdelijke units. Wat niet herbruikbaar is, wordt gerecycled.

Kantelen van gevelelementen

De betonnen gevelelementen van het theater zijn relatief gemakkelijk te demonteren. Daarvoor kan zelfs gebruikgemaakt worden van de oorspronkelijke ingestorte hijsvoorzieningen. Een uitdaging was wel het kantelen van de elementen, vertelt uitvoerder Frans de Vries van Lagemaat. De elementen worden rechtstandig uitgehesen, maar worden liggend vervoerd.

De elementen hebben instortvoorzieningen voor horizontaal transport, maar bij de montage destijds bleek al dat kantelen van de elementen kan leiden tot schade en er zou een tweede kraan nodig zijn. Er is nu in overleg met Groothuis Bouwgroep een alternatief gevonden in de vorm van een zogenaamde kantelbok. De elementen worden daar rechtstandig opgezet en vervolgens eenvoudig gekanteld. Daarna kunnen ze horizontaal worden gehesen en op de vrachtwagen worden geladen. Dergelijke kantelbokken zijn zelden op de bouwplaats te zien, maar worden vooral gebruikt in betonfabrieken.

Liebherr Haags theater

Liebherr Haags theater

Liebherr Haags theater

Telescoopkraan op rupsen

De massief betonnen gevelelementen leggen een fors gewicht in de schaal: oplopend tot 12 ton per stuk. Mede vanwege de reikwijdte, de hoogte en de windbelasting in het gebied is in overleg met Van Veldhuisen Staal & Montage gekozen voor de inzet van een Liebherr LTR 1220. Dit is een telescoopkraan met een rupsonderstel, met een maximale hefcapaciteit van 220 ton. Het is één van de twee kranen in Nederland. liebherr Haags theaterDe kraan is gehuurd van Gebri Handel & Verhuur en is met twee vrachtwagens aangevoerd; de rupsen worden op de bouwplaats gemonteerd en zijn in breedte verstelbaar. Vanwege het grote gewicht gaan er drie tot vier gevelelementen op een vrachtwagen. Er rijden tot wel tien vrachtwagens per dag naar Oss, waar ze worden gelost op een opslaglocatie op enige afstand van de uiteindelijke bouwplaats, tot de bouw van start gaat.

Vaste ploeg

Demontage is duidelijk anders dan sloop, geeft Frans de Vries aan. Het vergt veel voorbereiding, waarbij zorgvuldig wordt gekeken naar wat herbruikbaar is en hoe het moet worden gedemonteerd. Maar het vraagt ook een andere werkwijze van degenen die het werk uitvoeren. Lagemaat heeft inmiddels al ruime ervaring met demonteren en kiest er dan ook voor om dat zo veel mogelijk door dezelfde mensen te laten uitvoeren. Lagemaat demonteerde en verplaatste al diverse andere projecten, waaronder de tijdelijke rechtbank Amsterdam, en ook een kantoor van het voormalige provinciehuis in Arnhem gaat in onderdelen worden hergebruikt. Frans de Vries geniet ervan. ‘Je ziet wat je doet en wat het kan worden. Eerder had je vaak het gevoel van ‘jammer dat het weggaat’, maar nu krijgt het een tweede leven.’

Tekst: Henk Wind / Foto’s: Roel Dijkstra