Veilig sleutelen aan emissievrije machines

Onderhoud aan elektrische en waterstof aangedreven mobiele werktuigen vereist specifieke kennis. Om aan deze machines te mogen werken is een cursus volgens NEN 9140 vereist. SOMA Bedrijfsopleidingen gaat een stap verder en biedt nu voor monteurs een cursus aan die technisch de diepte in gaat.

Stroomwals Versluys

Er is steeds meer elektrisch materieel, zoals deze Stroomwals van Versluys Groep. ‘Monteurs hebben meer nodig dan een cursus NEN 9140.

Het aantal elektrische mobiele werktuigen in Nederland is nog beperkt, zeker gezien het totaal aantal machines. Maar het aantal is wel snel groeiende, zo is te zien aan de activiteiten van ombouwers maar werd ook zichtbaar op de Bauma. En dus is er behoefte aan meer opleiding voor monteurs.

SOMA Bedrijfsopleidingen speelt hierop in door als eerste in de markt een cursus ‘elektrisch en waterstof aangedreven mobiele werktuigen’ voor monteurs aan te bieden. ‘We willen voorop lopen, en met waterstof lopen we zelfs wel wat vooruit op de markt, maar dat past bij wie we als SOMA Bedrijfsopleidingen willen zijn’, zegt Thea Rozendaal, adviseur marketing en communicatie bij SOMA Bedrijfsopleidingen.

Elektrisch materieel

SOMA Bedrijfsopleidingen heeft als voordeel dat het kan beschikken over kennis, ervaring en materieel van het SOMA College. Met een hybride graafmachine en een elektrische graafmachine en elektrische wiellader is er voldoende elektrisch materieel aanwezig om ook daadwerkelijk mee aan de slag te gaan, zegt accountmanager Sytze Kloosterman van SOMA Bedrijfsopleidingen. ‘En wat ook leuk is: er is voor deze cursus een unieke mini-graafmachine beschikbaar waarvan zelfs de hydraulische cilinders vervangen zijn door lineaire elektromotoren. De machine heeft de naam Greenaid en is het resultaat van een particulier initiatief. Nadat leerlingen van het SOMA College de CE-markering voor elkaar hebben gemaakt, zal de machine op de markt worden gebracht.’

Kennis van de elektrische mobiele werktuigen is inmiddels volop in huis bij de docenten van het SOMA College. De ‘nieuwe energiedragers’ zijn belangrijke onderdelen van het onderwijs. Dat vertaalt zich onder meer in de inrichting van een innovatielokaal, waarmee inmiddels begonnen is. Kloosterman: ‘Verschillende marktpartijen dragen bij aan dit innovatielokaal omdat zij het belang zien van goede opleidingen op dit gebied.’

Greenaid-vol elektrische graafmachine

De Greenaid volelektrische graafmachine is een noviteit in de cursus.

Kennis over waterstof

Waterstof, dat voor de gehele markt nog in de kinderschoenen staat, is daarbij nog wat minder in beeld bij mobiele werktuigen. Er draaien in Nederland nog maar enkele graafmachines met brandstofcellen op waterstof en BAM heeft onlangs een asfaltspreidmachine met een waterstofverbrandingsmotor in gebruik genomen. Ook draaien er aggregaten op waterstof of hydrozine, maar grootschalige toepassing van waterstof is nog in ontwikkeling. Voor dit onderdeel van de cursus wordt dan ook externe kennis ingevlogen vanuit de wereld van de waterstof-tankstations. Dan gaat het onder meer om aspecten als veiligheid, vervoer en opslag van waterstof.

Overigens is het SOMA College inmiddels wel actief met waterstof. Het deed vorig jaar mee aan de challenge van TiM (Tech in Motion) voor het ombouwen van een schaalmodel naar waterstof. Het SOMA College koos toen voor een bulldozer. Nu wordt gewerkt aan de ombouw van schaalmodellen van een dumper en een graafmachine naar waterstof. Wie zich inschrijft voor de nieuwe opleiding van SOMA Bedrijfsopleidingen krijgt eveneens een in elkaar te zetten schaalmodel met brandstofcel bij het lespakket.

Vulpunt voor Waterstof bij een auto

Een vulpunt voor waterstof. SOMA haalt hiervoor externe kennis in huis vanuit de branche van waterstoftankstations.

Elektrisch aangedreven riool-reinigingsmachine

Ook voor rioolreiniging is er de keuze voor elektrisch materieel.

Modules

De combinatie van elektrisch en waterstof in de cursus, vindt Kloosterman eigenlijk een logische. ‘Het is in de praktijk ook bijna altijd een combinatie. Waterstof gaat vooral over het opwekken van elektriciteit voor elektrische machines, met bijvoorbeeld brandstofcellen. Speciaal voor monteurs die niet de gehele opleiding willen of hoeven volgen, hebben we deze applicatiecursus opgesplitst in modules.’

Accutechnologie en opslag en tanken van waterstof is een van de drie modules. Het is niet verplicht om alle modules te volgen. Voor wie zich nog verder wil verdiepen in waterstoftechnologie, is een e-learning module beschikbaar. Voordeel van e-learning is dat cursisten die in hun eigen tijd op elk gewenst moment kunnen volgen.

Meer dan NEN 9140

In de markt worden al diverse opleidingen aangeboden voor het werken aan elektrisch materieel. Die zijn echter vrijwel allemaal gebaseerd op NEN 9140. SOMA Bedrijfsopleidingen biedt zelf ook zo’n cursus aan. NEN 9140 gaat echter vooral over de veiligheid van het werken aan elektrisch materieel. Certificering volgens NEN 9140 is zelfs verplicht om aan elektrische mobiele werktuigen te mogen werken. Maar er ook aan kúnnen werken is een tweede.

‘We raden zo’n cursus NEN 9140 dan ook aan voor machinisten. Als er wat is met een machine, trekken ze toch gauw zelf de kap open. Dan moet je bij elektrische machines wel weten wat je doet. NEN 9140 zit ook in onze nieuwe cursus, maar een monteur heeft meer nodig. Dan gaat het om specifieke kennis van onderdelen, over onderhoud en over het opsporen van storingen; dan moet je weten wat je hoe kunt meten. Daar is alleen een cursus NEN 9140 niet voldoende voor.’

Belangstelling

Omdat de cursisten ook in de praktijk – en op het praktijkexamen – daadwerkelijk aan de slag gaan met machines, heeft SOMA Bedrijfsopleidingen ruimte voor maximaal twaalf deelnemers. Zo’n eerste cursus is een pilot en is op een bepaalde manier spannend, geeft Kloosterman aan. Niettemin merkt hij volop belangstelling in de markt. Hij heeft daarvoor onder meer contact met grote aannemers, die al aangaven kandidaten te hebben. Daarnaast is er een groot verhuurbedrijf waarvoor SOMA Bedrijfsopleidingen de cursus waarschijnlijk incompany gaat aanbieden.

De cursus ‘monteur elektrisch en waterstof aangedreven mobiele werktuigen’ start in maart en beslaat acht zaterdagen voor alle drie modules samen.

Aanmelden kan via de site van SOMA Bedrijfsopleidingen.